ارزش گذاری و قواعد مبدأ در گمرک هم در مورد کالاهای وارداتی و هم درمورد کالاهای صادراتی است.
فصل اول: ارزش گمرکی کالاها
مبحث اول: ارزش گمرکی کالای وارداتی
ماده ۱۴
ارزش گمرکی کالای ورودی در همه موارد عبارت است از ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل (سیف) به اضافه سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می گیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین می‌شود و براساس برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز اظهار است.
تبصره ۱ـ در تعیین ارزش گمرکی موارد ذیل، در صورت پرداخت افزوده می‌شود:
الف) حقوق مالکیت معنوی
ب) هزینه‌های طراحی و مهندسی در سایر کشورها
پ) ظروف و محفظه‌ها
ت) مواد، قطعات و تجهیزات به کار رفته در تولید کالای وارده و تأمین شده توسط خریدار
ث) هر بخش از عواید فروش مجدد و عواید واگذاری تعلق‌گرفته به فروشنده به طور مستقیم یا غیرمستقیم
تبصره ۲ـ چنانچه ارزش گمرکی کالای ورودی از قیمت مندرج در اسناد ارائه شده متمایز باشد، شامل هزینه‌ها یا موارد زیر نمی‌شود:
الف) هزینه ساختن، نصب کردن، سوار کردن، نگهداری یا کمک فنی در مورد کالاهایی مانند دستگاه ها، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی پس از ورود آنها
ب) هزینه حمل و نقل پس از ورود کالا
پ) هزینه سود متداول ناشی از تأمین مالی خرید کالای وارده توسط فروشنده یا شخص ثالث
ت) هزینه اقدامات خریدار خارج ازشرایط انجام معامله، مانند فعالیت های بازاریابی برای کالا
ث) حق تکثیر و تولید داخلی کالای وارده
ج) ارزش یا هزینه اطلاعات و دستورالعمل های ضبط شده در نرم‌افزار یا روی حاملین اطلاعات مانند دیسکت، لوح فشرده و مشابه آن برای استفاده در رایانه؛ در این موارد ارزش حامل خام محاسبه می‌شود.
تبصره ـ « اطلاعات و دستورالعمل ها » شامل ضبط های صدایی، سینمایی، ویدئویی، نرم‌افزارهای تجاری و همچنین « حاملین اطلاعات » شامل مدارهای مجتمع، نیمه هادیها و وسایل مشابه از این حکم مستثنی است.
ماده ۱۵
هرگاه از طرف صاحب کالا سیاهه خرید به گمرک تسلیم نشده باشد یا ارزش مندرج در اسناد تسلیمی صاحب کالا به استناد دلایل و مدارک قابل قبول مورد پذیرش گمرک نباشد، ارزش کالا برمبنای یکی از روشهای ذیل تعیین می‌شود:
الف) سوابق ترخیص کالای مثل همزمان از همان کشور مبدأ
ب) سوابق ترخیص کالای مشابه همزمان از همان کشور مبدأ
پ) قیمت فروش همان کالا در بازار داخلی پس از تعدیل‌های لازم
ت) ارزش محاسباتی برمبناء عوامل متشکله
ث) ارزش گذاری کالا برمبناء مدارک و اطلاعات موجود و با انعطاف در به کارگیری روش های فوق‌الذکر
تبصره ـ رعایت تقدم و تأخر در به کارگیری روش های فوق الزامی است و فقط در صورت درخواست واردکننده، ترتیب کاربرد روشهای سوم و چهارم قابل جابه جایی است.شرایط و مقررات اجرای این ماده در آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین می‌شود.
مبحث دوم: ارزش گمرکی کالای صادراتی
ماده ۱۶
ارزش گمرکی کالای صدوری، عبارت است از قیمت فروش کالا برای صدور به اضافه هزینه بیمه، باربری و حمل و نقل و سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا خروج از قلمرو گمرکی تعلق می‌گیرد و از روی سیاهه و اسناد تسلیمی صادرکننده تعیین می‌گردد. در صورت عدم ارائه اسناد و یا نامتناسب بودن ارزش اظهار شده به دلایل مستند، گمرک ارزش کالای صدوری را با استعلام از مراجع ذی ربط و براساس قیمت عمده فروشی آن در بازار داخلی به اضافه هزینه‌هایی که تا خروج از قلمرو گمرکی به آن تعلق می‌گیرد تعیین می‌نماید.
تبصره ـ تشخیص نامتناسب بودن ارزش گمرکی مانع از صدور کالا نیست و گمرک می‌تواند با اخذ تعهد، رسیدگی به ارزش را به بعد از صدور موکول نماید مگر در مواردی که صادرات کالا منوط به پرداخت عوارض صادراتی برمبنای ارزش کالا باشد.
فصل دوم ـ قواعد مبدأ
ماده ۱۷
کشور مبدأ کالا کشوری است که کالا در آن تولید یا ساخته و به منظور اعمال اهداف تعرفه ای گمرکی، محدودیت های مقداری یا هر اقدام دیگر مرتبط با امر تجارت در آن، به کار گرفته می‌شـود. قواعد مبدأ براساس ضوابط سازمان تجارت جهانی و مورد تأیید شورای همکاری گمرکی در آیین‌نامه اجرایی این قانون تعیین می گردد.
تبصره ـ مرجع صدور گواهی مبدأ در ایران اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران است.
باید توجه داشت که ارزش گذاری و قواعد مبدأ در گمرک هم در مورد کالاهای وارداتی و هم درمورد کالاهای صادراتی است.
