اینکوترمز مجموعه‌ای از اصطلاحات تجارت بین المللی است که با هدف اصلی روشن ساختن حقوق، تعهدات، هزینه‌ها و خطرات مرتبط با حمل و نقل، تحویل کالا و سایر مسئولیت‌های دیگر در سراسر جهان تعریف شده است. اینکوترمز در سال 1936، توسط اتاق بازرگانی بین المللی، جهت انجام معاملات بین المللی، به صورت واضح و شفاف و با مجموعه‌ای از قوانین استاندارد شده، تدوین شد تا همه‌ی فعالان در این حوزه با آگاهی کامل از این قوانین به تجارتی امن و مطمئن بپردازند.
اینکوترمز
روش‌های مختلفی برای رسیدن کالا به دست خریدار وجود دارد و این اصطلاح به مراحلی اشاره می‌کند که یک کالا از بدو تولید تا رسیدن به دست خریدار باید طی نماید. اصطلاحات اینکوترمز به صورت بین‌المللی تعریف شده و تمامی حالت‌های مختلف رسیدن کالا از تولیدکننده به خریدار را در بر می‌گیرد. به صورتی که هر یک از این حالت‌ها، مسئولیت‌ها و هزینه‌هایی را برای طرفین تعیین کرده است.
به عبارت دیگر در حالات گوناگون تحویل کالا، احتمال دارد دو طرف خریدار و فروشنده، متقبل مسئولیت‌ها و هزینه‌‌های گوناگونی شوند که اینکوترمز برای هر کدام از این حالات، واژگان و اصطلاحات مختلفی را در نظر گرفته است. در واقع اینکوترمز تجارت بین المللی را آسان‌تر کرده و به معامله گران کشورهای مختلف برای درک یکدیگر کمک می‌کند.
بررسی قوانین اینکوترمز
این قوانین در سراسر جهان توسط دولت ها، مقامات قانونی، صادرکنندگان و واردکنندگان به عنوان روشی برای تفسیر متداول‌ترین اصطلاحات استفاده شده در بازار بین المللی پذیرفته شده است. شرکای تجاری از طریق اینکوترمز، نکات مربوط به تحویل و حمل و نقل کالا، بیمه، بسته بندی، مجوزها، تعرفه‌های گمرکی و سایر موارد دیگر را تعریف می‌کنند. وقتی این قوانین در قراردادهای خرید و فروش بین المللی گنجانده شده باشد، دیگر هیچ گونه ابهامی در خصوص نحوه‌ی اجرای آن وجود نخواهد داشت.
این قوانین از زمان آغاز به کار خود، به دلیل بهبود مداوم فرآیندهای صادراتی، مرتباً به روزرسانی دوره‌ای شده است. جدیدترین نسخه اینکوترمز نیز متعلق به سال 2020 میلادی است که نسبت به نسخه 2010 تغییراتی داشته است. اینکوترمز 2020 در یازده فصل و حالت مختلف تدوین شده است.
اهمیت و کاربرد اینکوترمز
این قوانین در واقع نقش متناظر خریدار و فروشنده را برای توافق در حمل و نقل و سایر مسئولیت‌های تجاری دیگر تعریف می‌کند و برای تاجران بین المللی بسیار مهم است که از این قوانین آگاهی کامل داشته باشند. در واقع اینکوترمز تجارت را امن و مطمئن می‌کند به عنوان مثال اگر یک تولیدکننده یا صادرکننده‌ی کالا بخواهد کالای خود را در درب کارخانه یا دیگر نقاط مورد نظر به خریدار تحویل دهد، باید در یک قرارداد تجاری و اسناد مربوطه، چگونگی تحویل کالا و محل آن کاملا توضیح داده شود. اینجاست که اهمیت و کاربرد اینکوترمز مشخص می‌شود.
تولیدکننده یا صادرکننده‌ی کالا باید در قراردادها و اسناد خود با خریدار ذکر کند که براساس کدام یک از حالات مختلف اینکوترمز قصد دارد کالا را به خریدار تحویل دهد. به این ترتیب با استفاده از اینکوترمز، دیگر تفسیر و تحلیل شخصی از قرارداد امکان پذیر نیست و دو طرف می‌توانند با خیال راحت، به یک سند واحد استناد کنند و مشکلی پیش نیاید.
قواعد کلی اینکوترمز 2020
در اینکوترمز 2020 به تمامی مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار، پرداخته شده است. این مسائل شامل حمل کالاها، ترخیص کالا، واردات و صادرات کالاها، مسئول پرداخت و همین طور مسئولیت ریسک جابجایی و انتقال کالا می‌باشد. شایان ذکر است که، اصطلاحات مختلفی که در این قوانین تعریف شده است معمولاً با ذکر مکان‌های جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد نه عناوین مرتبط با جابجایی. به طور کلی قواعد اینکوترمز 2020 در یکی از سه دسته‌ی زیر قرار می گیرد.
ریسک ها
این قوانین تعیین می‌کند چه زمانی محموله از فروشنده به خریدار منتقل شود و چه کسی مسئولیت خطرات حمل و نقل کالا را تا مقصد برعهده دارد؟
هزینه ها
در این قوانین مشخص می‌شود که چه کسی مسئولیت پرداخت کدام یک از هزینه‌ها را برعهده دارد. به عنوان مثال هزینه‌ی بیمه برعهده‌ی کدام یک از طرفین معامله است؟
وظایف و مسئولیت ها
این قوانین وظایف و مسئولیت‌هایی که بر عهده هر کدام از طرفین معامله است را مشخص می‌کند. مسئولیت‌هایی همچون اقدام برای بیمه و اخذ پروانه‌ی صادرات و واردات و حمل و نقل و لجستیک و… که اینکوترمز مشخص می‌کند، برعهده‌ی کدام یک از طرفین معامله باشد.
نکات مهم در خصوص استفاده از قواعد اینکوترمز
- باید در خصوص انواع قواعد آن اطلاع کامل داشت، زیرا این قواعد در کلیه‌ی قراردادهای صادرات و واردات در سراسر جهان گنجانده شده و بخش مهمی از تجارت خارجی محسوب می‌شود.
- حتما از قبل باید قواعد اینکوترمز انتخاب شده را مشخص کرد.
- نام مکان و بندری که در آنجا کالا، به خریدار تحویل داده می‌شود را ذکر کرد.
محدودیت های اینکوترمز
- این قوانین تنها بخشی از کل قرارداد تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود، بنابراین از محدودیت‌هایی نیز برخوردار است.
- اینکوترمز در مورد مبلغ پرداخت شده یا روش پرداختی که در معامله استفاده می‌شود، مطلبی عنوان نمی‌کند.
- این قوانین با انتقال مالکیت کالاها، نقض قرارداد یا مسئولیت محصول سروکار ندارد. به عبارت دیگر اینکوترمز حقوق مالکیت و همین طور شرایط احتمالی نقض قرارداد را در بر نمی‌گیرد.
اینکوترمز نمی‌تواند از قوانین رسمی و اجباری صرف نظر کند.
- اصطلاحات این قوانین نمی‌تواند جایگزین قرارداد رسمی بین دو طرف معامله شود.
- تمام اصطلاحات این قوانین به جز گروه C مسئولیت تنظیم بیمه را برعهده نمی‌گیرد، بنابراین مسئولیت بیمه بار، باید جداگانه و توسط دو طرف تعیین شود.
- به این ترتیب باید تمامی این موارد، به صورت جداگانه در قرارداد خرید و فروش لحاظ گردد.
