همواره یکی از نگرانی‌های اصلی خریدار در تجارت بین‌المللی انجام تعهدات فروشنده بر اساس قرارداد است. اینکه کالای ارسال شده دقیقاً با همان کمیت و کیفیتی باشد که در زمان عقد قرارداد روی آن توافق شده است. چون که ممکن است در برخی موارد فروشنده برای سودجویی، محصولی کمتر از حد انتظار و بی‌کیفیت را برای خریدار ارسال کند. در این حالت برای جلوگیری از این گونه مشکلات خریدار یا شرکت بازرگانی از مراکز بازرسی می‌خواهند که قبل از تحویل و بارگیری کالا، در زمان بسته‌بندی روی کیفیت کالا و ساخت آن نظارت داشته باشند یا خود افراد این کار را مستقیماً انجام می‌دهند. در ادامه همراه بازرگانی اوین باشید تا بازرسی کالا را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم.
بازرسی کالا چیست؟
به صورت کلی فرایند بازرسی، اندازه‌گیری، آزمایش، نمونه برداری و سایر عملیاتی که به وسیله شرکت بازرسی کننده مستقل برای مشخص شدن کمیت و کیفیت محصولات، تاسیسات یا خدمات انجام می‌شود تا نتایج آن را با موارد ذکر شده در قرارداد خرید تطبیق دهند، بازرسی کالا گفته می‌شود.
در تجارت بین المللی بازرسی کالا چه اهمیتی دارد؟
اطمینان از مرغوبیت و کیفیت در زمان ثبت سفارش کالا همواره یکی از دغدغه‌های اصلی تجار و فعالان حوزه بازرگانی بوده است. امروز بازرسی کالا قسمت جدایی ناپذیر فرایند صادرات و واردات محسوب می‌شود. این موضوع در سطح جهانی تا حدی گسترش داشته که از آن به عنوان یکی از مراحل تخصصی و پیچیده بازرگانی یاد می‌شود. به همین دلیل ایزو یا کمیته جهانی استاندارد برای راحتی این موضوع، دستورالعمل‌هایی در حوزه بازرسی کالا تدوین کرده که امروزه این استانداردها منبع و مرجع کشورهای مختلف دنیا در خصوص بازرسی کالا شده است.
انواع بازرسی کالا
همانطور که در زمان مشاوره بازرگانی توضیح می‌دهیم، بازرسی کالا معمولاً در قالب یکی از موارد بازرسی استاندارد اجباری، بازرسی اصالت فروشنده، بازرسی قیمت، بازرسی زمان تولید و بازرسی قبل از حمل انجام می‌شود.
بازرسی قبل از حمل
در بیشتر موارد خریدار برای جلوگیری از هرگونه تخلفات احتمالی و کلاهبرداری برای این نوع بازرسی اقدام می‌کند. بازرسی قبل از حمل با توجه به دستورالعمل و بر اساس قرارداد بازرسی در چهار زمینه مختلف شامل بارگیری، بسته‌بندی، کمیت و کیفیت انجام می‌شود.
با در نظر گرفتن اینکه در این نوع بازرسی، کیفیت فیزیکی و ظاهری کالا کاملاً بررسی می‌شود، آن را به عنوان بازرسی ظاهری یا چشمی هم می‌شناسند. بازرسی قبل از حمل به خواسته مشتری انجام شده و داشتن دستورالعمل‌های روشن و واضح که همه موارد و نیازهای او را شامل شود ضروری و لازم است. در واقع همه عملیات بازرسی کالا ضمیمه قرارداد شده تا با توجه به آن کالا کنترل و بررسی شود. در هنگام ترخیص کالا حواستان باشد که این بازرسی به صورت نمونه‌برداری تصادفی بوده و گواهی آن مورد تایید سازمان استاندارد نخواهد بود.
بازرسی قیمت
همانطور که از اسم این مورد می‌توانید حدس بزنید، این نوع بازرسی برای ارزیابی و بررسی قیمت محصول و واقعی بودن آن انجام می‌شود. البته با توجه به اینکه بازرگان از قیمت کالا خبر دارد، این بازرسی برای اطمینان بانک و موسسه مالی انجام می‌شود. اما هزینه اینو بازرسی توسط وارد کننده یا خریدار کالا پرداخت خواهد شد. به خصوص در حالتی که یک نهادی یا بانک دولتی قرار است هزینه پروژه را پرداخت کند. برای جلوگیری از سو استفاده ارزهای ارزان یا وام‌های کم بهره، اهمیت این نوع بازرسی بیشتر مشخص می‌شود.
بازرسی اصالت فروشنده
این نوع بازرسی شامل بررسی اصالت و هویت فروشنده برای توانایی در اجرای تعهدات مورد نظر است. یعنی این بازرسی را نوعی منبع یابی در نظر بگیرید که شرکت‌های بازرسی انجام می‌دهند. قوانین و مقررات داخلی مخصوصا مقررات بانک مرکزی باعث شده که بازرگانان حتماً درخواست بازرسی اصالت فروشنده را از شرکت‌ها بخواهند. پس اگر در شرف واردات کالا از چین یا هر کشور دیگری هستید حتماً با این نوع بازرسی مواجه خواهید شد.
بازرسی استاندارد اجباری
این مورد سخت‌ترین و مهمترین بازرسی است. شرکت بازرسی در بازرسی استاندارد اجباری به نمایندگی سازمان استاندارد در موقعیت خروج کالا از بازار فروشنده، کالا را بررسی می‌کنند. البته این بازرسی‌ها زیر نظر شرکت بازرسی و در آزمایشگاه‌های مجاز انجام می‌شود. در نهایت نتایج آزمون‌ها در کنار گواهی بازرسی و اظهارنامه به سازمان استاندارد داده شده تا تطبیق شود و صدور گواهی انطباق صورت گیرد.
نقش شرکت‌های بازرسی در تجارت بین‌المللی
با توجه به اهمیت بازرسی و تخصصی شدن این حوزه شاهد به وجود آمدن شرکت‌های بازرسی زیادی در سطح دنیا هستیم. مهمترین وظیفه این شرکت‌ها کنترل و بررسی کالای مورد نظر و درستی انجام معامله است. با توجه به اینکه بازرسی کالا به روش‌های مختلفی و در مراحل گوناگونی انجام می‌شود. بازرسان این شرکت‌ها مطابق توافق انجام شده بین فروشنده یا صادر کننده کالا و خریدار یا وارد کننده کالا روی روند ساخت، اسناد فنی تولید بررسی نهایی محموله، قبل از بارگیری و نمونه برداری‌های لازم برای چک کردن آن با متن قرارداد و صدور گواهی‌های لازم می‌پردازند تا در زمان ترخیص کالا از چین و کشورهای دیگر مشکلی نداشته باشید
شرکت‌های بازرگانی کالا چه وظایفی دارند؟
از جمله وظایف این شرکت‌ها می‌توان به تایید وسیله حمل، بازرسی نحوه بسته‌بندی و تایید آن، تایید کردن کشور سازنده یا محل تولید کالا، بازرسی سال ساخت و مطمئن شدن از دست دوم یا نو بودن آن، بررسی کمیت کالا و اطمینان از میزان سفارش، بازرسی کالا جهت اطمینان از کیفیت آن بر اساس سفارش صورت گرفته و بررسی توانایی و صلاحیت‌های کیفی فروشنده کالا اشاره کرد.
انواع ارزیابی انطباقی شرکت‌های بازرسی کالا
اگر بعد از دریافت کارت بازرگانی می‌خواهید به تجارت بین‌الملل بپردازید، خوب است بدانید شرکت‌های بازرسی کالا بعد از توافق با طرف قرارداد، بر اساس درخواست مشتری کالای مورد نظر را ارزیابی و کنترل می‌کنند. این ارزیابی‌ها معمولاً به یکی از سه روش بازرسی چشمی و فیزیکی به همراه آزمایش و نمونه برداری، بازرسی چشمی و فیزیکی با بررسی اسناد و یا بازرسی فیزیکی و چشمی معمولی صورت می‌گیرد.
همچنین با توجه به زمان بازرسی و اینکه ارزیابی در چه مرحله‌ای انجام می‌شود، بازرسی کالا را می‌توان در ۵ نوع دسته‌بندی انطباق با استاندارد، بازرسی داخلی، بازرسی در مقصد، بازرسی در حین تولید و بازرسی قبل از حمل قرار داد.
