از جمله قوانین مهم در عرصه‌ی تجارت و صادرات و واردات، داشتن کارت بازرگانی است. بر اساس قوانین گمرکی کشور، کارت بازرگانی سندی و مجوزی است که دارنده‌ی آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، می‌تواند اقدام به تجارت در عرصه‌ی واردات و صادرات کالا کند و این کارت توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تهران یا شهرستان‌ها، به نام کسانی که متقاضی امر تجارت هستند، صادر می‌شود.
تجارت برون مرزی از ثبت سفارش و ترخیص کالا تا واردات از مناطق آزاد، حق العمل کاری در گمرک و صادرات کالاهای مجاز را در بردارد. بر این اساس، ورود و صدور کالا برای همه‌ی تجار آزاد نیست و فقط بازرگانانی می‌توانند مبادرت به ورود و صدور کالا کنند که دارای این کارت باشند.
صدور کارت بازرگانی وابسته به آن است که تاجر شرکت خود را در دفتر ثبت تجاری ثبت کرده و دارای دفاتر پلمپ شده‌ی تجاری باشد و عضویت اتاق بازرگانی محل خود را نیز قبول کرده باشد. در مورد شرکت‌های تجاری، کارت بازرگانی به نام مدیر مسئول شرکت صادر می‌شود.
بازرگانانی که تقاضای صدور کارت بازرگانی می‌کنند باید طبق فرم‌های ارائه شده از طرف اتاق بازرگانی، اطلاعات مربوط به تجارت خود را به اتاق بازرگانی بدهند و از طرف دو نفر از اعضای اتاق بازرگانی معرفی شوند. صدور این کارت برای بازرگانان و شرکت‌های خارجی منوط به معامله‌ی متقابل است، یعنی در صورتی به بازرگانان خارجی کارت بازرگانی داده می‌شود که کشور آنها نیز به بازرگانان ایرانی اجازه‌ی فعالیت بازرگانی بدهند.
کاربردهای کارت بازرگانی
استفاده از این کارت در واردات از مناطق آزاد، صادرات کلیه‌ی کالاهای مجاز بازرگانی، صدور ویزای تجاری، صدور گواهی مبدا، عضویت در اتاق بازرگانی، ارتباط با تجار خارجی، مبادله‌ی اطلاعات تجاری در سطح جهان، شرکت در نمایشگاه‌های ملی و بین المللی داخلی و خارجی، مبادرت به امر صادرات و واردات کالا به صورت تجاری، مبادرت به حق العمل کاری در گمرک، ثبت سفارش و ترخیص کالا، کاربرد دارد.
شرایط دریافت کارت بازرگانی
دریافت کارت بازرگانی نیازمند داشتن شرایطی می‌باشد، که این شرایط باید بیانگر تاجر بودن فرد بوده باشد. دارندگان این کارت، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، می‌توانند اقدام به تجارت در عرصه‌ی واردات و صادرات کالا کنند.
شرایط دریافت کارت بازرگانی اشخاص حقیقی
- داشتن حداقل 21 سال تمام
- داشتن سه سال سابقه‌ی فعالیت تجاری یا تولیدی به تایید دو نفر از دارندگان کارت‌بازرگانی یا ارائه‌ی مدارک دانشگاهی یا داشتن مجوز تولید از یکی از وزارتخانه های تولیدی
- داشتن محل کسب متناسب با رشته فعالیت اعم از ملکی یا استیجاری
- داشتن برگ پایان خدمت نظام وظیفه یا برگ معافیت برای آقایان
- داشتن حساب جاری در یکی از شعب بانک‌های داخلی
- نداشتن رابطه‌ی استخدامی با دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی
- نداشتن محکومیت موثر کیفری
- عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب
شرایط دریافت کارت بازرگانی اشخاص حقیقی غیر ایرانی
- داشتن کلیه‌ی شرایط فوق به استثنای برگ پایان خدمت نظام وظیفه
- داشتن پروانه کار و اقامت معتبر
- عمل متقابل کشور متبوع آنها در مورد ایرانیان مقیم آن کشور
شرایط دریافت کارت بازرگانی اشخاص حقوقی
- مدیران شرکت‌های تعاونی و شرکت‌های دولتی و شرکت‌های موضوع قانون حفاظت صنایع، مشمول محدودیت نداشتن رابطه‌ی استخدامی با دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی نمی‌باشند.
- مدیر عاملان و رئیسان هیئت مدیره‌ی شرکت‌ها باید دارای پروانه کار و اقامت معتبر بوده و سابقه‌ی محکومیت موثر کیفری نداشته باشد.
- مدیران شرکت‌های دولتی و شرکت‌های متعلق به نهادهای انقلابی و شرکت‌های قانون حفاظت صنایع که حکم مدیریت آنها توسط سازمان‌های دولتی صادر شده باشد از ارائه‌ی گواهی نداشتن محکومیت کیفری معاف هستند.
- شرکت‌ها نیز باید دارای عدم ورشکستگی به تقصیر باشند و محل کسب مناسب با رشته‌ی فعالیت خود به صورت ملکی یا استیجاری و دفاتر قانونی داشته باشند و همچنین اظهارنامه‌ی ثبتی ارائه دهند.
مدارک مورد نیاز برای صدور کارت بازرگانی
دریافت کارت بازرگانی نیازمند داشتن مدارکی می‌باشد، تا این کارت صادر شود. دارندگان این کارت، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، می‌توانند اقدام به تجارت در عرصه‌ی واردات و صادرات کالا کنند.
مدارک مورد نیاز صدور کارت بازرگانی اشخاص حقیقی
- داشتن حداقل سن 23 سال تمام
- اصل مفاصاحساب مالیاتی موضوع 186 ماده‌ی قانون مالیات‌های مستقیم مبنی بر بلامانع بودن صدور کارت بازرگانی
- دو صفحه فرم کارت بازرگانی و عضویت چاپ شده‌ی تکمیلی از وبسایت به همراه مهر و امضاء متقاضی و گواهی امضاء توسط دفتر اسناد رسمی
- سه قطعه عکس شش در چهار، جدید،تمام رخ، ساده
- اصل گواهی عدم سوء پیشینه که از زمان صدور آن شش ماه بیشتر نگذشته باشد.
- یک برگ اصل اظهارنامه‌ی ثبت نام در دفاتر بازرگانی که به گواهی اداره‌ی ثبت شرکت ها رسیده باشد، به همراه امضای متقاضی کارت بازرگانی و اصل گواهی پلمپ دفاتر از اداره ثبت شرکت‌ها
- اصل کارت ملی جهت برابر با اصل نمودن و یک سری کپی کامل از پشت و روی آن
- ارائه‌ی اصل و کپی مدرک تحصیلی معتبر(حداقل دیپلم)
- اصل کارت پایان خدمت یا معافیت دائم برای آقایان جهت برابر با اصل نمودن و یک سری کپی از پشت و روی آن
- اصل گواهی بانک مبنی بر تایید حساب جاری و حسن اعتبار بانکی به نام متقاضی فقط روی فرم الف قابل قبول است، به همراه مهر امضای رئیس شعبه و در ضمن حساب‌های جاری شتاب مربوط به شهرستان‌ها در صورتی که روی فرم الف تایید شده باشد، قابل قبول می‌باشد.
- ارائه ی دسته چک حساب جاری مربوطه در زمان تشکیل پرونده جهت روئت الزامی می‌باشد.
- ارائه یکی از مدارک ذیل
- اصل و کپی سند مالکیت شش دانگ به نام متقاضی، به آدرس دفتر کار (آدرس اظهارنامه)
- اصل و کپی اجاره نامه‌ی محضری معتبر به نام متقاضی، برای محل کار و به آدرس دفتر کار (آدرس اظهارنامه)
- اصل و کپی سند مالکیت به نام غیر و اصل و کپی اجاره نامه‌ی عادی به نام متقاضی، برای محل کار و به آدرس دفتر کار(آدرس اظهارنامه) با امضای دوشاهد در زیر آن
- ارائه‌ی اصل و کپی مدرک تولیدی معتبر از یکی از وازارتخانه‌های تولیدی
- ارائه‌ی کد اقتصادی جدید (اصل و کپی) یا ارائه‌ی تاییدیه‌ی پیش ثبت نام در سایت سازمان امور مالیاتی کشور و تعهد مبنی بر ارائه‌ی کد اقتصادی جدید پس از صدور
تبصره: دارندگان پروانه‌ی بهره برداری صنعتی، کشاورزی، معدنی، خدمات فنی مهندسی و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات از مراجع ذیربط مشروط به انقضای دو سال از تاریخ صدور پروانه، از ارائه‌ی مدرک 1 تا 8 معاف می‌باشند.
مدارک مورد نیاز صدور کارت بازرگانی اشخاص حقوقی
- اصل و فتوکپی کارت ملی
- کپی و اصل اساسنامه‌ی شرکت
- اصل مفاصاحساب مالیاتی موضوع ماده‌ی 186 قانون مالیات‌های مستقیم، مبنی بر بلامانع بودن صدور کارت بازرگانی
- اصل اظهارنامه‌ی ثبت نام در دفاتر بازرگانی و اصل گواهی پلمپ دفاتر از اداره‌ی ثبت شرکت‌ها با امضای مدیر عامل یا رئیس هیات مدیره
- ارائه‌ی کپی و اصل اظهارنامه‌ی ثبت شرکت‌های سهامی خاص یا عام که ممهور به مهر اداره‌ی ثبت شرکت‌ها باشد. (شرکت‌های سهامی عام و خاص)
- ارائه‌ی کپی و اصل تقاضانامه‌ی ثبت شرکت‌های داخلی و شرکت‌های رسمی که ممهور به مهر اداره‌ی ثبت شرکت‌ها باشد. (شرکت‌های با مسئولیت محدود)
- کپی و اصل روزنامه‌ی رسمی در مورد تاسیس و کلیه‌ی تغییرات شرکت که در موضوع شرکت صادرات و واردات قید شده باشد.
- اصل و فتوکپی کارت پایان خدمت
- اصل و فتوکپی مدرک تحصیلی
- اصل و فتوکپی سند مالکیت شش دانگ (در صورت اجاره بودن محل، اجاره نامه‌ی کد دار باید به نام شرکت و در سربرگ شورای اصناف و پرینت کد رهگیری و منطبق با بند 1-1-4 دستورالعمل صدور و تمدید کارت بازرگانی متناسب با رشته‌ی فعالیت و کسب و کار تجاری باشد.)
- اصل گواهی عدم سوء پیشینه که از زمان صدور آن 6 ماه نگذشته باشد.
- کد اقتصادی
- گواهی گمرک اعمال ماده‌ی 7 عدم مبادرت به قاچاق
- خرید تمبر به مبلغ 100.000 ریال به حساب دارائی واحد قبض که فرم توسط اتاق ارائه می‌شود.
- شناسه‌ی ملی شرکت (شش قطعه عکس 4 × 6 و فتوکپی از تمام صفحات شناسنامه)
- تایید فرم الف، مربوط به حساب جاری متقاضی
- تایید فرم د، مربوط به تایید امضاء متقاضی توسط دفترخانه
- اصل وکالت‌نامه‌ی رسمی در صورت داشتن وکیل
قابل ذکر است بر اساس مقرراتی که در حال حاضر در دست اجراست، اعتبار کارت بازرگانی از تاریخ صدور یک سال است. تمدید این کارت با ارائه‌ی مدارک لازم برای مدت مذکور انجام می‌گیرد و در سری بعد نیز به همین ترتیب ادامه دارد.
در صورتی که بعد از صدور این کارت مشخص شود که دارنده‌ی کارت فاقد یک یا چند شرط از شرایط دریافت کارت است و یا بعد از صدور فاقد شرط یا شرایط مذکور شده است، وزارت بازرگانی می‌تواند نسبت به ابطال کارت اقدام نموده و موضوع را به اطلاع اتاق بازرگانی و صنایع ایران یا اتاق تعاون حسب مورد برساند. همچنین اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی در صورت انصراف از داشتن کارت بازرگانی می‌توانند با ارائه‌ی مدارک به اتاق‌های بازرگانی و تعاون اداره کل مقررات صادرات و واردات یا سازمان‌های بازرگانی استان‌ها تقاضای ابطال کارت کنند.
مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده‌ی تمدید کارت بازرگانی
تمدید کارت‌بازرگانی نیازمند داشتن مدارکی می‌باشد، تا این کارت تمدید شود و در اختیار تاجر قرار گیرد.
مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده‌ی تمدید کارت بازرگانی اشخاص حقیقی
- دو صفحه فرم کارت بازرگانی (پرینت از سامانه کارت هوشمند بازرگانی فرم د)
- در صورت پر شدن صفحات کارت بازرگانی ارائه‌ی دو قطعه عکس شش در چهار الزامی است.
- ارائه‌ی اصل کارت بازرگانی
- یک قطعه عکس شش در چهار یا سه در چهار مدیر عامل (جدید، تمام رخ، ساده، رنگی با زمینه‌ی سفید، بدون خط خوردگی و سالم)
- اصل مفاصاحساب بیمه نامه‌ی تامین اجتماعی (پرینت از سامانه‌ی کارت هوشمند بازرگانی) برای واحدهای تولیدی و صادرکنندگان پوست و روده
- اصل و کپی سند مالکیت شش دانگ به نام متقاضی،به آدرس دفتر کار (آدرس اظهارنامه)
- اصل و کپی اجاره نامه محضری معتبر به نام متقاضی، برای محل کار و به آدرس دفتر کار(آدرس اظهارنامه)
- اصل و کپی سند مالکیت به نام غیر و اصل و کپی اجاره نامه‌ی عادی به نام متقاضی، با کد رهگیری برای محل کار و به آدرس دفتر کار(آدرس اظهارنامه) با امضای دو شاهد در زیز آن
- گواهی ماده‌ی 186 قانون مالیات‌های مستقیم مبنی بر بلامانع بودن و تمدید کارت بازرگانی در سال جاری، به آدرس مندرج کارت بازرگانی به همراه کلیه‌ی برگه‌های قطعی و تشخیص مالیات از سال 79 به بعد.
- اظهارنامه‌ی عملکرد سالهای 90 و 91 و 92 و 93 به همراه 4 دوره اظهارنامه‌ی مالیات بر ارزش افزوده‌ی سالهای 90 ،91 ،92 ،93 و 94 و اظهارنامه‌ی مالیات بر ارزش افزوده‌ی دوره اول سال 95
- در صورت استیجاری بودن دفتر کار، ارائه اجاره نامه‌ی محضری و یا اجاره نامه‌ی تمدید شده به همراه کد رهگیری الزامی است.
- در صورت تغییر محل علاوه بر ارائه‌ی یک برگ اظهارنامه‌ی تغییر آدرس از اداره‌ی ثبت شرکت‌ها، ارائه‌ی یکی از مدارک مالکیت ذیل الزامی است.
- ارائه‌ی مدرک تولیدی معتبر از یکی از وزارتخانه‌های تولیدی برای واحدهای تولیدی الزامی است. (صنوف تولیدی دارای پروانه‌ی کسب مشمول این بند نمی‌شوند.)
- فیش حق تمبر که از دارایی گرفته می‌شود.
مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده‌ی تمدید کارت بازرگانی اشخاص حقوقی
- ارائه‌ی اصل کارت بازرگانی
- دو صفحه فرم کارت بازرگانی (پرینت از سامانه‌ی هوشمند بازرگانی فرم د) به همراه امضاء مدیر عامل و مهر شرکت، ضمناً در صورت تغییر مدیر عامل این فرم توسط دفتر اسناد رسمی گواهی امضا شود.
- اصل مفاصاحساب مالیاتی آخرین سال عملکرد (پرینت از سامانه‌ی کارت هوشمند بازرگانی) مبنی بر بلامانع بودن تمدید کارت بازرگانی در سال جاری (به آدرس دفتر مرکزی شرکت) به همراه کلیه‌ی برگ‌های قطعی و تشخیص مالیات از سال 79 به بعد.
- در صورت پر شدن صفحات کارت بازرگانی یا تغییر مدیر عامل دو قطعه عکس شش در چهار(جدید،تمام رخ،ساده)
- گواهی ماده‌ی 186 قانون مالیات‌های مستقیم مبنی بر بلامانع بودن تمدید کارت بازرگانی درسال جاری (به آدرس مندرج کارت بازرگانی) به همراه کلیه‌ی برگ‌های قطعی و تشخیص مالیات از سال 79 به بعد
- اظهارنامه‌ی عملکرد سالهای 90 ،91 ،92 ،93 به همراه چهاردوره اظهارنامه‌ی مالیات بر ارزش افزوده‌ی سالهای 90، 91، 92، 93 و 94 و اظهارنامه‌ی مالیات بر ارزش افزوده‌ی دوره اول سال 95، در صورت عدم مشمولیت قانون مالیات بر ارزش افزوده، نامه‌ی عدم مشمولیت از حوزه‌ی مالیاتی مربوطه اخذ گردد.
- در صورت استیجاری بودن دفتر مرکزی شرکت ارائه‌ی اجاره نامه‌ی محضری و یا اجاره نامه‌ی تمدید شده به همراه کد رهگیری الزامی است.
- یک برگ کپی روزنامه‌ی رسمی در مورد هرگونه تغییرات شرکت
مدارک مورد نیاز در صورت تغییر مدیر عامل
- اصل کارت ملی و شناسنامه‌ی مدیر عامل جهت برابر با اصل نمودن و یک سری کپی کامل از پشت و روی آن
- اصل گواهی عدم سوءپیشینه مدیر عامل جدید( پرینت از سامانه‌ی کارت هوشمند بازرگانی) که از زمان صدور آن 6 ماه بیشتر نگذشته باشد.
- اصل کارت پایان خدمت یا معافیت دائم برای آقایان جهت برابر اصل نمودن و یک سری کپی از پشت و روی آن
- متولدین سال های 1341 و قبل از آن با ارائه‌ی کپی مدرک لیسانس نیاز به کارت پایان خدمت ندارند.
- ارائه‌ی اصل و کپی مدرک تحصیلی معتبر(حداقل دیپلم)
- داشتن حداقل سن 23 سال تمام
مدارک مورد نیاز در صورت تغییر آدرس
- اصل و کپی سند مالکیت شش دانگ به نام شرکت و به آدرس مرکزی با کاربرد اداری یا تجاری
- اصل و کپی اجاره نامه‌ی محضری معتبر به نام شرکت، برای محل کار و به آدرس دفتر مرکزی با کاربرد اداری یا تجاری (در صورتی که سند ملک مسکونی و دارای کاربری اداری است باید در اجاره نامه محضری موضوع “ملک مورد نظر جهت شرکت و یا فعالیت اداری شرکت در اختیار مستاجر قرار داده شده است.” قید گردد.)
- اصل و کپی سند مالکیت به نام غیر و اصل و کپی اجازه نامه‌ی عادی به نام شرکت، با کد رهگیری برای محل کار و به آدرس دفتر مرکزی با کاربری اداری یا تجاری با امضای دو شاهد ذیل آن
مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده‌ی تمدید کارت بازرگانی اشخاص حقیقی غیر ایرانی
- اشخاص غیر ایرانی متقاضی این کارت علاوه بر ارائه مدارک فوق به استثنای بند 8، بخش الف، ب، ج، ملزم به ارائه‌ی تایید صلاحیت مدیران خارجی از سفارت‌خانه متبوع خود و ارائه‌ی کپی پروانه‌ی کار و اقامت به همراه اصل مدرک هستند.
- فیش حق تمبر که از دارایی گرفته می‌شود.
- یک قطعه عکس شش در چهار یا سه درچهار مدیر عامل (جدید، تمام رخ، ساده، رنگی با زمینه‌ی سفید، بدون خط خوردگی و سالم)
موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی
- شرکت تعاونی مرزنشینان
- ملوانان ایرانی شاغل در شناورهایی که در بین سواحل ایران و سایر کشورها در تردد هستند.
- پیله وران
- کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور در صورت داشتن کارنامه‌ی شغلی از وزارت کار
- کالاهایی که صدور آنها به تشخیص گمرک برای فروش نیست.
نکات مهم
- در مراحل پذیرش و دریافت کارت بازرگانی حضور مدیر عامل و یا نماینده‌ی وی به همراه معرفی‌نامه و لیست بیمه الزامی است.
- کارمندان تمام وقت دستگاه‌های دولتی نمی‌توانند این کارت را دریافت نمایند.
- هر شخص نمی‌تواند بیش از یک کارت بازرگانی اعم از حقوقی و یا حقیقی داشته باشد.
- برای هر واحد ملکی فقط یک کارت بازرگانی صادر می‌شود.
- کلیه مدارک در محل اتاق برابر اصل می‌شود.
